Betül Topaklı / Milliyet.com.tr – Japonya, kadınlar için ortalama 87 yıl, erkekler için ise 82 yıl olan yaşam süresi ile dikkat çekiyor. Ülkedeki ortalama ömür ise 83.7 yıl. Dünyanın en fazla 100 yaşını aşan nüfusuna ev sahipliği yapan Okinawa Adası, burada yaşayanların yalnızca uzun yaşamakla kalmayıp, aynı zamanda sağlıklı ve aktif bir hayat sürdürdüklerini gösteriyor. ‘Süper asırlık’ olarak tanımlanan 110 yaş üstü bireylerin sıklığı ise dikkat çekiyor. Peki Japonların bu kadar uzun yaşamalarının nedenleri neler? Türkler neden aynı başarıyı gösteremiyor?
Japonların uzun yaşam sırrının bilimsel çalışmalara dayanan bazı temel faktörler içerdiğini belirten Dr. Mehmet Portakal, bu maddeleri şu şekilde açıklıyor:
1- BESLENME: Az ve sağlıklı yemek
Japon mutfağı, sebze, balık, deniz yosunu, yeşil çay, fermente gıdalar (miso, natto, turşular) ve az işlenmiş doğal besinlerden oluşmaktadır. Omega-3 açısından zengin olan bu beslenme tarzı, kalp sağlığını korurken iltihaplanmayı da azaltıyor. Küçük porsiyonlar, az tuz tüketimi ve Hara Hachi Bu kuralı (midenin yüzde 80’ini doldurmak, yüzde 20’sini boş bırakmak) bu uzun yaşamın önemli öğelerindendir.
2- HAREKETLİ YAŞAM: Yaş ilerlese de hareketten vazgeçmeme
Japonlar, günlük yaşamlarında hareket etmeyi tercih ediyor; yürüyüş, bisiklet ve toplu taşıma kullanımı yaygın. Tai Chi, yoga ve bahçecilik gibi aktif yaşam biçimleri, yaşlı bireyler tarafından da benimseniyor. Bu hareketlilik, metabolizmayı hızlandırıyor ve kas ile kemik sağlığını koruyor.
3- İNSAN İLİŞKİLERİ: İyi komşuluk, uzun yaşam
Japon kültüründe sosyal bağlara büyük önem veriliyor. “Ikigai” kavramı, yaşamda bir amacın varlığını temsil ediyor ve bu durum hayatın anlamını artırarak mutlu bir yaşam sağlıyor. Okinawa’da yaşlılar, komşularıyla güçlü bağlantılar kurarak yalnızlık hissinden uzak duruyor ve depresyon yaşamıyor.
4- STRES YÖNETİMİ: Rahatla, doğayla iç içe ol
Japonlar, doğa ile iç içe bir yaşam sürerek çay seremonileri, meditasyon ve zen felsefesi gibi yöntemlerle stres seviyelerini düşürüyor. Ayrıca iş sonrası karaoke yapmak ve kaplıcalara gitmek de yaygın bir rahatlama biçimi.
5- GENETİK FAKTÖRLER: Genetik le destek
Bilim insanları, Japonların uzun ömür genlerine sahip olduğunu ortaya koydu. Ancak genetik faktörlerin etkisinin sadece yüzde 30 olduğunu, yaşam tarzının ise yüzde 70 oranında belirleyici olduğunu unutmamak gerekiyor.
Türkiye’de ortalama yaşam süresi kadınlarda 79 yıl, erkeklerde ise 74 yıl civarındadır. Dr. Mehmet Portakal, Türklerin Japonlardan ortalama 8 yıl daha az yaşamasının nedenlerini şöyle açıklıyor:
1- BESLENME: Yanlış beslenme alışkanlıkları
Japonlar miso çorbası içerken, birçok Türk kebap, künefe ve baklava ile kutlamalar yapıyor. Aşırı tuz, şeker, işlenmiş gıdalar ve abartılı porsiyonlar, yaşam süresini olumsuz etkiliyor.
2- HAREKET: Egzersiz eksikliği
Türkler, hareket etme fırsatlarını kaçırıyor. Japonlar yürüyüş yaparken, çoğu Türk asansörle iki kat çıkmayı tercih ediyor. Japon yaşlıları Tai Chi yaparken, Türk yaşlıları torunları bahane ederek hareketsizliği tercih ediyor.
3- STRES: Duygusal yükler
Japonlar sakin bir yaşam sürerken, Türkler trafikte, haberlerde ve günlük hayatta stresle karşılaşıyor. Stres, bağışıklık sistemini zayıflatıyor ve erken yaşlanmaya yol açıyor.
4- SOSYAL İLİŞKİLER: Yalnızlık hissi
Türkiye’de de sosyal bağlar güçlü olsa da emeklilik sonrası yaşanan boşluk ve yalnızlık hissi sorun yaratabiliyor. Japonlar “ikigai” ile hayata tutunurken, emeklilikte hayatın anlamını sorgulayan Türkler olabiliyor.
İŞTE TÜRK İŞİ UZUN YAŞAMA STRATEJİLERİ
Dünya genelinde en uzun yaşayanlar arasında Japonlar öne çıkıyor. Ülkede 100. yaş günlerini kutlayan yaşlılar, yeşil çay yudumlarken torunlarıyla etkili sosyal bağlar kuruyor. Dr. Mehmet Portakal, Türk usulü uzun yaşam stratejilerini aşağıdaki şekilde sıralıyor:
1- TÜRK KAHVESİ İÇMEK: Japonların yeşil çayı varsa, Türk kahvesi de antioksidan zenginliği ile dikkat çekiyor. Günde 1-2 fincan tüketmek, beyin sağlığını destekliyor ve Alzheimer riskini indiriyor.
2- DOĞAL FERMENTE GIDALAR: Japonlar natto yerken, biz turşu ve yoğurt tüketiyoruz. Bu probiyotik gıdalar, sindirim sistemini güçlendirerek bağışıklık sistemine katkı sağlıyor.
3- MİSAFİRPERVERLİK VE KAHKAHA: Sosyal ilişkilerin önemi, uzun ömür için kritik bir faktördür. Aile yemekleri, arkadaş buluşmaları ve bol kahkaha mutluluğu artırıyor.
4- HAMAM VE KAPLICALAR: Japonların kaplıcaları varken, Türkiye’nin termal kaynakları da cilt sağlığı ve bağışıklık için faydalıdır.
5- ZEYTİNYAĞLILAR VE AKDENİZ DİYETİ: Türk mutfağındaki zeytinyağlılar ve Akdeniz beslenme tarzı, Japon mutfağı kadar sağlıklı besinler sunuyor. Özellikle sebze, zeytinyağı, balık ve tahıl tüketimi kalp-damar sağlığını olumlu etkiliyor.
6- Japonların yüzde 80 kuralına benzer önerilerin İslam kültüründe de var olduğunu hatırlatmak gerek. “Acıkmadan sofraya oturmayın, tam doymadan kalkın” gibi kural ve tavsiyeler, sağlıklı yaşam için önemli ipuçları sunuyor.
JAPON GİBİ YAŞAMAK MÜMKÜN MÜ?
“Japonların uzun yaşamı bir sır değil, bir yaşam biçimi” diyen Dr. Mehmet Portakal, bu konuda cesaret verici ifadelerle sözlerini tamamlıyor:
